Drewno od zawsze było podstawowym materiałem w budownictwie, zarówno w konstrukcjach nośnych, jak i w elementach wykończeniowych. Jego naturalne piękno i uniwersalność sprawiają, że chętnie sięga się po nie przy tarasach, elewacjach, altanach czy meblach ogrodowych. Jednak surowiec ten, pozostawiony bez odpowiedniego zabezpieczenia, szybko poddaje się działaniu wilgoci, promieniowania UV, grzybów i owadów. Właśnie dlatego wybór odpowiedniego środka ochronnego staje się tak istotny. Najczęściej rozważane są dwie opcje: lazura oraz impregnat. Choć oba produkty służą do zabezpieczania drewna, działają w inny sposób i dają różne efekty.

Czym jest lazura?

Lazura to powłokowy preparat ochronno-dekoracyjny, który tworzy na powierzchni drewna cienką warstwę przepuszczającą parę wodną. W odróżnieniu od klasycznych farb nie zamyka ona struktury materiału, dzięki czemu drewno może oddychać. Lazura podkreśla naturalny rysunek słojów, a jednocześnie nadaje powierzchni kolor i połysk w zależności od rodzaju produktu.

Lazury występują w wersjach cienko oraz grubowarstwowych. Cienkowarstwowe są bardziej transparentne i lepiej uwydatniają strukturę drewna, podczas gdy grubowarstwowe tworzą mocniejszą powłokę, przypominającą nieco lakier. Wybór między nimi zależy od miejsca zastosowania – do elementów wystawionych na silne działanie czynników atmosferycznych częściej stosuje się wariant grubowarstwowy.

Charakterystyka impregnatu

Impregnat działa inaczej niż lazura. To preparat głęboko wnikający w strukturę drewna, który nie tyle tworzy warstwę na wierzchu, ile wzmacnia materiał od środka. Dzięki temu skutecznie zabezpiecza przed grzybami, pleśnią, sinizną, a w przypadku wersji technicznych także przed owadami technicznymi.

Impregnaty dzielą się na bezbarwne i barwiące. Bezbarwne stosuje się zazwyczaj jako warstwę bazową, która przygotowuje drewno do dalszego malowania lazurą czy farbą. Impregnaty barwiące mogą być samodzielnym zabezpieczeniem, chociaż ich efekt dekoracyjny jest skromniejszy niż w przypadku lazury.

Różnice w działaniu lazury i impregnatu

Podstawowa różnica polega na tym, że impregnat chroni drewno od środka, a lazura działa głównie na powierzchni. Z tego powodu impregnaty są niezbędne w sytuacjach, gdy wymagane jest długotrwałe zabezpieczenie konstrukcyjne, np. w więźbie dachowej czy elementach nośnych altan. Lazura sprawdza się lepiej w miejscach, gdzie poza ochroną liczy się wygląd – elewacje drewniane, balustrady, meble ogrodowe.

Należy również pamiętać, że impregnat z reguły nie zabezpiecza w pełni przed promieniowaniem UV. To właśnie lazura zawiera dodatki chroniące kolor i strukturę przed blaknięciem. Z kolei sama lazura, bez wcześniejszego zastosowania impregnatu, może nie ochronić materiału przed owadami czy głęboką penetracją wilgoci.

Kiedy wybrać lazurę, a kiedy impregnat?

W praktyce budowlanej decyzja zależy od rodzaju elementu oraz warunków jego użytkowania.

• Elementy konstrukcyjne – tu prym wiedzie impregnat, najlepiej techniczny, głęboko penetrujący, zapewniający ochronę biologiczną i wilgotnościową.
   

• Elementy ozdobne na zewnątrz – elewacje, pergole czy ogrodzenia zyskują więcej na lazurze, która łączy funkcję ochronną z estetyką.
   

• Powierzchnie wewnętrzne – w domach drewnianych czy mieszkaniach lazura pozwala podkreślić naturalny wygląd drewna, a jednocześnie nie wymaga tak silnej ochrony biologicznej jak na zewnątrz.
   

• Drewno surowe na tarasie – najlepszym rozwiązaniem jest kombinacja: impregnat jako warstwa podstawowa, a na nim lazura odporna na UV i wilgoć.
  
   

Zastosowanie kombinowane

Coraz częściej stosuje się system ochronny polegający na łączeniu obu rozwiązań. Najpierw nanosi się impregnat głęboko penetrujący, który chroni drewno od wewnątrz. Po jego wyschnięciu powierzchnię zabezpiecza się lazurą, dzięki czemu materiał zyskuje nie tylko estetyczny wygląd, ale również skuteczną barierę przed promieniowaniem słonecznym i wodą.

Taki system jest szczególnie polecany w przypadku tarasów, elewacji oraz elementów ogrodowych narażonych na intensywne warunki atmosferyczne. Odpowiednie przygotowanie podłoża i staranne nałożenie obu warstw wydłuża trwałość konstrukcji nawet o kilkanaście lat.

Trwałość i konserwacja

Lazury wymagają okresowego odświeżania – zazwyczaj co 3–5 lat, w zależności od jakości produktu i stopnia nasłonecznienia powierzchni. Ich zaletą jest łatwość renowacji, ponieważ nową warstwę można nanieść bez konieczności usuwania poprzedniej.

Impregnaty techniczne działają dłużej, ale ich efekt wizualny jest ograniczony. Gdy stosuje się je samodzielnie, zwykle wystarcza jednorazowe zabezpieczenie na wiele lat, jednak dla estetyki powierzchni i dodatkowej ochrony zewnętrznej często i tak łączy się je z lazurą.

Estetyka, a funkcjonalność

Wybór pomiędzy lazurą a impregnatem to w dużej mierze decyzja pomiędzy estetyką a funkcjonalnością. Lazura eksponuje piękno drewna i umożliwia dobór odcienia, co jest istotne dla architektów i inwestorów dbających o wizualną spójność projektu. Impregnat, choć mniej efektowny, jest niezastąpiony w ochronie biologicznej i przedłużaniu żywotności elementów konstrukcyjnych.

W praktyce budowlanej rzadko wybiera się jeden preparat w oderwaniu od drugiego. Połączenie ich właściwości pozwala uzyskać najlepszy efekt – trwałość i estetykę drewna, które nawet po latach zachowuje swoje właściwości i wygląd.